Öz
Amaç: Bu çalışma yaşlılarda sağlıklı yaşlanma durumları ve ilişkili faktörler incelenerek sağlıklı yaşlanma bakım modeli geliştirmek amacıyla tanımlayıcı, analitik ve retrospektif olarak gerçekleştirildi.
Yöntem: Araştırma Kastamonu Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Aile Sağlığı Merkezleri, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bağlı Çankırı İsmail Özdemir Huzurevi ve Karabük Yücel Huzurevinde yapılmış olup, örneklemi 492 yaşlıdan oluşmaktadır. Veriler Yaşlı Tanıtım Formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği, Geriatrik Depresyon Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Yolları Ölçeği, Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde frekans, yüzde ve ortalama değerler ile niteliksel verilerin karşılaştırılmasında Pearson Ki-Kare ve Fisher Exact testi kullanıldı. Ttek yönlü analizlerde anlamlı çıkan risk faktörlerini çok değişkenli incelemek için Lojistik regresyon analizi kullanıldı.
Bulgular: Araştırmada değişkenler tek tek değil, birlikte anlam kazanmıştır. Bu nedenle Geriatrik depresyon ölçeği toplam puanı düşük olan yaşlılarda, sağlıklı yaşlanma oranı OR=1.05 (1.04–1.12) kat yüksek, Stresle başa çıkma yolları ölçeği toplam puanı yüksek olan yaşlılarda sağlıklı yaşlanma oranı OR=1.05 (1.02–1.08) kat yüksek, arkadaş ziyareti yaptığını söyleyen yaşlılarda sağlıklı yaşlanma oranı OR=1.94 (1.09–3.44) kat yüksek, yürüyüş yaptığını ifade eden yaşlılarda sağlıklı yaşlanma oranı OR=2.89 (1.36–6.11) kat yüksek, Günün belli saatlerinde uyuduğunu ifade eden yaşlılarda sağlıklı yaşlanma oranı OR=3.29 (1.77–6.12) kat yüksektir. Gelir durumu yetersiz olanlar olmayanlara göre sağlıklı yaşlanmama yönünden 2,20 kat daha fazla riskli iken çalışmayan yaşlılar sağlıklı yaşlanmama yönünden 4.31 kat daha fazla riskli bulundu.
Sonuç: Araştırma sonunda yaşlı bireylerin sosyo demografik, fiziksel, psikolojik ve sosyokültürel değişkenleri ile sağlıklı yaşlanma arasındaki bu ilişkinin incelendiği çalışmanın sonuçları dikkate alınarak Türk toplumunun kültürel yapısına uygun Sağlıklı Yaşlanma Bakım Modeli geliştirildi.
Anahtar Kelimeler
Yaşlılık sağlıklı yaşlanma sağlıklı yaşlanma bakım modeli hemşirelik
Öz
Objectives: This study has been analytically and retrospectively carried out to define and develop a healthy model for caring the elderly people.
Methods: The research was performed at Family Health Centres of Kastamonu Directorate of Public Health, Çankırı İsmail Özdemir Nursing Home and Karabük Yücel Nursing Home bounded to Provincial Directorate of Family and Social Policies and the sampling has been realised through 492 elderly people. The data was gathered through Elderly Identification Form, Healthy Life Style Scale, Geriatric Depression Scale, Life Satisfaction Scale, Social Support Scale of Multiple Dimensions, Scale for Ways of Coping Inventory, and Daily Life Activities Scale. In the assessment of the data, Pearson Ki-Kare and Fisher Exact tests were used to compare the frequency, percentage and average rates and qualitative data. Logistic regression analysis was used to examine the significant risk factors discovered in the Univariate /one way analyses.
Results: The fındings are meaningful altogether, not one by one. Accordingly, the level of getting old in a healthy way in the elderly people who have a low level of geriatric depression is higher by OR=1.05 (1.04–1.12), in the elderly having a high level of coping with stress it is higher by OR=1.05 (1.02–1.08) , in the ones visiting the friends it is OR=1.94 (1.09–3.44), in those going for a walk regularly it is higher by OR=2.89 (1.36–6.11), and in the ones sleeping in certain hours of the day it is OR=3.29 (1.77–6.12). The elderly people having insufficient amount of income were defined to be at more risk of getting old unhealthily by 2.20 when compared to the ones with sufficient income whereas the ones not working are at a risk of getting old unhealthily by 4.31.
Conclusion: At the end of the study, considering the results analysing relation between sociodemographic, physical, psychological and socio-cultural variances of elderly people and getting old in a healthy way, A Model of Healthy Aging Care has been developed appropriate for cultural structure of Turkish society.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Ocak 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017Cilt: 6 Sayı: 2 |